Magnesium is een metaal met een zilverwitte kleur. De belangrijkste eigenschap van magnesium is het bijzonder lage soortelijk gewicht. Auto-onderdelen kunnen bijvoorbeeld een stuk minder zwaar worden als zij niet van staal, maar van magnesium gemaakt worden. De kwaliteit blijft hierbij gehandhaafd.
Legeringen van aluminium en magnesium worden veel gebruikt in de luchtvaartindustrie. Hier is ‘lichtgewicht’ immers van groot belang. Behalve de toepassing van magnesium in constructies, dient dit metaal soms ook als katalysator in biochemische reacties – en dus in de landbouw. Magnesium is namelijk een essentieel onderdeel van biologische systemen. Alle planten bevatten magnesium. Chlorofyl, de stof die ervoor zorgt dat groene bladeren zuurstof produceren, is opgebouwd met één magnesiumatoom.
Magnesium in het verleden
Magnesium in poedervorm is licht ontvlambaar en geeft een heldere witte vlam. In de beginjaren van de fotografie werden deze vlammen als flits gebruikt. Deze opmerkelijke eigenschap van magnesium dient tegenwoordig vuurwerkproducten. Al voor de Tweede Wereldoorlog ontdekte men hét voordeel van magnesium: ‘lichtgewicht’. In 1938 vestigden de vliegtuigbouwers van Focke-Wulf een wereldrecord. Eén van hun machines, waarin honderden kilo’s magnesium verwerkt was, legde binnen vijfentwintig uur de afstand Berlijn-New York af. Het was toen de snelste transatlantische vlucht ooit. Vanaf de jaren vijftig ging ook de auto-industrie steeds vaker magnesium gebruiken. Aanvankelijk vooral voor racewagens (Chevrolet Corvette) en prestigeprojecten (‘Auto van de toekomst’ Buick LeSabre), maar later verwerkten ook de meer conventionele autoproducenten zoals Volkswagen meer magnesium in onderdelen. Op dit moment verkeert toepassing van magnesium in de gehele auto-industrie nog steeds in een experimenteel stadium.
Waar komt magnesium vandaan?
Magnesium komt in de vrije natuur enkel als onderdeel van een mineraal voor. Het reageert namelijk snel met water of lucht. Er zijn veel verschillende, rotsachtige mineralen waar magnesium in zit: dolomiet, magnesiet en serpentiet (magnesiumertsen). Onder de grond zitten echter de grootste magnesiumvoorraden, in de vorm van magnesiumzout (of magnesium-chloride). Uit pekel in ondergrondse zoutlagen wordt het magnesiumzout gewonnen dat met de scheikundige methode elektrolyse omgezet wordt in magnesium. Ook in zeewater komt magnesium voor. De Verenigde Staten is wereldmarktleider in elektrolyse van magnesiumzout, omdat het daar in alle mogelijke vormen voorkomt. Daarna volgt China. Maar ook Noord-Nederland beschikt over hoogwaardig magnesiumzout, het zogenaamde bischofite. Op dit moment worden hier echter vooral vuurvaste materialen van gemaakt, geen magnesium. Maar Nederland onderzoekt wel wat mogelijk is – daarover straks meer.
Voor wie wordt magnesium gemaakt?
Wereldwijd stijgt de vraag naar toepassingen van magnesium, soms met meerdere procenten per jaar. Het gaat dan met name om gegoten voorwerpen. Auto-onderdelen vallen daaronder, maar ook onderdelen in moderne communicatieapparatuur, zoals laptops en mobiele telefoons. De trend om deze apparatuur steeds lichter en toch stevig te maken, is immers alleen te verwezenlijken door de unieke combinatie van eigenschappen van magnesium. Voor de toekomst zien magnesiumbedrijven de belangrijkste groei in de ‘lichte’ auto-industrie. In een poging de uitstoot van schadelijke gassen terug te dringen, moeten automotoren efficiënter worden en auto’s een stuk lichter. Magnesium biedt hierbij uitkomst. De ‘3-liter auto’ – die niet meer dan drie liter benzine per honderd kilometer verbruikt – is al in de maak.
Magnesiumbedrijven in Nederland?
In Nederland bestaan nog geen magnesiumproducenten. Maar omdat Nederland wel beschikt over grote voorraden hoogwaardig magnesiumzout, wordt hier wel veel onderzoek naar gedaan. Het Magnesium Development Program Delfzijl (MDPD) is opgericht om voorbereidende werkzaamheden uit te voeren voor magnesiumproductie en -verwerking in Noord-Nederland. Voor het echter zo ver is, dat de Nederlandse magnesiumindustrie floreert, moet aan drie belangrijke voorwaarden zijn voldaan. Ten eerste moet duidelijk worden, hoe het chloor dat vrijkomt na elektrolyse van het magnesiumzout verwerkt kan worden. Daarnaast moeten de partijen die nu de mogelijkheden zoeken, bereid zijn gezamenlijk een magnesiumindustriecluster op te zetten. Overleg tussen de magnesiumproducenten, chemiebedrijven, magnesiumverwerkers en magnesiumgebruikers is daarbij natuurlijk van groot belang. Ten slotte moeten zij bereid zijn hier ook echt in te investeren. Gezien de groeiende markt en de grote voorraden in Noord-Nederland lijken er echter grote kansen te liggen voor een snelle start van de Nederlandse magnesiumindustrie. Industrieel Magnesium Platform In het jaar 2000 is het Industrieel Magnesium Platform (IMP) opgericht, als onderdeel van de Vereniging Nederlandse Metallurgische Industrie (VNMI). Het IMP is een informeel netwerk van geïnteresseerde partijen vanuit de Nederlandse industrie, de kenniscentra en de overheid. Het Platform stelt zich ten doel om een potentiële productieketen te ontwikkelen. Daarbij gaat het om allerlei facetten: winning, productie, fabricage, oppervlaktebehandeling en recycling van magnesium.